Met de versoepelingen van de maatregelen en de vaccinaties willen en gaan meer mensen op vakantie. Juist nu is het belangrijk om een aantal HR zaken omtrent vakantie goed te regelen. Hier tref je 8 veelgestelde vragen over vakantie & verlof, met juridisch gecheckte antwoorden.

1. Mag ik controleren of een werknemer zijn vakantie doorbrengt in gebied waar code oranje of code rood geldt?

Nee, je mag als werkgever niet controleren wat een werknemer in zijn vrije tijd doet. Je kunt wel als werkgever aangeven dat wordt geadviseerd niet naar een gebied te reizen waar code oranje of rood geldt en wat de consequenties kunnen zijn als de werknemer daar toch naar afreist (die consequenties zouden kunnen zijn thuisquarantaine zonder loondoorbetaling). Dit ligt wel anders als je specifiek informatie krijgt dat iemand toch is afgereisd naar een code oranje/rood gebied. Dan mag je de verkregen informatie wel bij de werknemer verifiëren (en evt. verder onderzoeken).

2. Hoe stimuleer je medewerkers om vakantiedagen op te nemen als het allemaal te veel wordt?

Dit vraagt om een goede (her)positionering van vakantiedagen enerzijds en anderzijds om aandacht voor werken op een manier die past bij de belastbaarheid van nu. De belastbaarheid van medewerkers wordt uitgedaagd door de onzekerheid, het doorbreken van routines, verlies van vertrouwde structuur. Dat vraagt om een structurele oplossing. Het opnemen van vakantiedagen kan iets helpen, zeker wanneer het lukt daar een prettige invulling aan te geven. Vakantiedagen zijn van oorsprong bedoeld om ‘afstand te kunnen nemen van werk’ en vaak koppelen mensen dit aan ‘op vakantie gaan’. Dat kan nu beperkt. In je (HR) communicatie kun je die link tussen vrije dagen en ontspanning-afstand nemen nog eens benoemen en tips delen over een mogelijke invulling.

3. Mag je een werknemer verplichten verlof op te nemen als er geen of onvoldoende werk is?

Nee, je mag dat niet verplichten. Wettelijk gezien kan een werknemer zelf bepalen wanneer hij of zij verlof neemt. Wel kun je gezien de bijzondere tijd in overleg gaan om het opnemen van verlof te stimuleren. Als een medewerker genoeg verlofdagen heeft terwijl de hoeveelheid werk afneemt, mag je aangeven dat het opnemen van verlof wordt gewaardeerd.

4. Gaat de opbouw van verlof (vakantierechten) ook door als ik medewerkers naar huis moet sturen omdat er geen werk meer is?

Ja, de opbouw van vakantierechten is gekoppeld aan de loondoorbetaling. Als er dus loon betaald wordt, worden er automatisch ook vakantierechten opgebouwd.

5. Kan een werknemer terugkomen op zijn genomen verlof, omdat hij niet meer op vakantie kan?

In principe staat het verlof vast. De werkgever kan niet weten wat die werknemer tijdens dat verlof wil doen. Als een vakantievlucht is geannuleerd wegens corona of als een werknemer niet op vakantie gaat omdat een gebied code oranje is geworden, is dat niet automatisch een reden van de werknemer om het aangevraagde verlof terug te draaien. In de praktijk kun je dit wel onderling overleggen. Als er voldoende werk is kan een werkgever hierop terugkomen en het verlof op een later moment inzetten. Stel dat het werk is teruggelopen, dan hoeft de werkgever het aangevraagde verlof niet in te trekken.

6. Mag een werkgever afwijken van de wettelijke regels dat wettelijke vakantiedagen vervallen na 6 maanden?

Een afwijking van de wettelijke regeling ten nadele van de werknemer mag niet, maar een afwijking ten voordele van de werknemer wel. Werkgever en werknemer kunnen dus bijvoorbeeld afspreken dat de vakantiedagen langer geldig blijven.

7. Kan een werknemer die ziek is toch met vakantie gaan?

Ja, dat kan en van de werkgever wordt zelfs verwacht dat hij dat stimuleert en in de re-integratie aan de orde stelt. Dat is anders als een eventuele vakantie het herstel van de werknemer belemmert. Als dat het geval is, dan mag de werkgever de vakantieaanvraag weigeren. Hij zal dat wel in overleg met de bedrijfsarts moeten doen. Als de arbo arts de werknemer afraadt om op vakantie te gaan, dan mag de werkgever van de werknemer verlangen dat hij thuis blijft.

8. Is de werknemer verplicht om een minimum aantal vakantiedagen op te nemen?

Nee, het is de keuze van de werknemer wanneer en hoeveel vakantiedagen hij wil opnemen. Van de werkgever wordt verwacht dat hij de werknemer in staat stelt vakantie op te nemen, maar niet dat hij de werknemer verplicht om vakantie op te nemen. Een uitzondering hierop zijn de collectieve vakantiedagen. De werkgever mag collectieve vakantiedag(en) vaststellen. De werknemer is verplicht over deze dagen vakantie te genieten.

Bron: XpertHR