Moet ik loon van mijn medewerkers doorbetalen ook al heb ik geen werk?

De hoofdregel luidt dat een werkgever verplicht is om het loon van een werknemer door te betalen ook als de werknemer niet werkt, tenzij het niet werken in redelijkheid voor rekening van de werknemer komt. Betekent dit dat je het loon van medewerkers moet doorbetalen ook al heb je nu geen werk meer voor ze? Ja, daar moet je nu vanuit gaan. Omdat er nu wel sprake is van een extreme situatie (niet zijnde een normaal bedrijfsrisico) zou een rechter, zeker als de huidige crisissituatie lang(er) voortduurt tot de conclusie kunnen komen dat de loondoorbetalingsplicht op enig moment stop.

Heeft een medewerker in quarantaine door het coronavirus recht op doorbetaling van zijn loon?

Het antwoord op deze vraag hangt af van de situatie.

Zieke werknemer

Als een werknemer ziek is en daarom in quarantaine moet, dan heeft hij recht op loon op grond van zijn arbeidsongeschiktheid ongeacht de reden van zijn eerdere reis. De werknemer is in dat geval immers “in verband met ongeschiktheid ten gevolge van ziekte, zwangerschap of bevalling verhinderd is om de bedongen arbeid te verrichten”.

Werknemer is (nog) niet ziek

Als een werknemer uit voorzorg, omdat hij mogelijk besmet zou kunnen zijn, in quarantaine moet, dan gaat deze situatie (nog) niet op. Er is dan immers (nog) geen sprake van ongeschiktheid ten gevolge van ziekte. Als de werknemer niet ziek is, dan geldt de hoofdregel dat een werknemer recht heeft op loon, tenzij de oorzaak van het niet werken voor rekening van de werknemer komt.

Gereisd voor werk

Als een werknemer voor zijn werk op reis is geweest en vanwege die reis uit voorzorg in quarantaine moet, dan zal de werkgever het loon aan deze werknemer moeten doorbetalen. De werknemer is immers tijdens zijn werk aan besmettingsgevaar blootgesteld. Dat maakt dat de reden van het niet werken niet voor rekening van de werknemer komt. De werkgever zal waarschijnlijk wel van de werknemer mogen verlangen dat hij redelijke (vervangende) werkzaamheden vanaf het quarantaine-adres verricht.

Gereisd voor vakantie

De vraag of het loon moet worden doorbetaald aan een werknemer die vanwege zijn vakantiereis in quarantaine moet, is lastiger te beantwoorden. Het zal afhangen van de omstandigheden van het geval. Die kúnnen zodanig zijn dat de werkgever het loon moet doorbetalen. Maar het is ook voorstelbaar dat de werkgever het loon niet verschuldigd is. Als een werknemer vanwege autopech of vanwege een geschrapte vlucht niet op tijd terug is van vakantie en daardoor niet kan werken, heeft hij namelijk meestal ook geen recht op loon. Als geen loon verschuldigd is, dan zal de werkgever waarschijnlijk wel aan de werknemer moeten aanbieden om te werken vanaf het quarantaine-adres, zodat de werknemer zo min mogelijk loon misloopt.

Als ik mijn kwetsbare werknemer naar huis moet sturen, moet ik zijn loon dan doorbetalen?

Hierbij moet je een verschil maken naar de oorzaak van de kwetsbaarheid. Als een werknemer kwetsbaar is vanwege zijn leeftijd, dan moet je het loon van de werknemer doorbetalen. Een werknemer heeft namelijk recht op loon tenzij de oorzaak van het niet werken voor zijn rekening komt. Dat is naar mijn mening niet het geval als een kwetsbare oudere als gevolg van overheidsmaatregelen niet kan werken.

Als een werknemer kwetsbaar is vanwege zijn gezondheid, dan valt hij onder de loondoorbetalingsverplichting tijdens ziekte. Immers; in de wet staat dat de werkgever (minstens 70% van) het loon van de werknemer moet doorbetalen als hij de bedongen arbeid niet heeft verricht omdat hij in verband met ongeschiktheid ten gevolge van ziekte, zwangerschap of bevalling daartoe verhinderd was. Daarvan is in dit geval sprake; hij is ongeschikt om te werken omdat hij kwetsbaar is ten gevolge van zijn ziekte.

Mijn medewerker durft uit angst voor het coronavirus niet op kantoor te komen? Moet ik het loon doorbetalen?

Nee, in principe niet. Het kabinet en RIVM adviseren thuiswerken waar mogelijk.  Als thuiswerken geen reële optie is, dan dient een werknemer nog steeds naar kantoor te komen om te werken. Als de werknemer niet ziek is en geen ziekteverschijnselen heeft, maar toch thuis wil blijven, heeft hij geen recht op loon. Het kan echter ook zo zijn dat een werknemer bijvoorbeeld angst heeft, omdat hij een partner of kinderen heeft die kwetsbaar zijn. De angst kan dusdanige psychische klachten veroorzaken dat daardoor sprake is van arbeidsongeschiktheid.

Mensen met klachten als verkoudheid en hoesten moeten thuisblijven van het RIVM. Hebben zij recht op loondoorbetaling?

Ja dat hebben zij. Als een werknemer niet kan werken of preventief moet thuisblijven wegens deze situatie, dan ligt dat niet in de risicosfeer van de werknemer en moet je het loon doorbetalen.

Kan ik per direct oproepkrachten niet meer oproepen en de loonbetaling aan hen stopzetten?

Dat ligt eraan. De loondoorbetalingsplicht kan in het kader van een oproepkracht voor maximaal 6 maanden uitgesloten worden. Als een oproepkracht langer dan 6 maanden werkzaam is geweest, kan deze werknemer loon claimen op basis van de gemiddelde uren in de afgelopen 3 maanden.

Kan ik de reiskostenvergoeding stopzetten vanwege thuiswerken?

Het advies is om tijdens de uitbraak van het coronavirus zoveel mogelijk thuis te werken. Dit betekent dat werknemers geen reiskosten maken. In hoeverre ben je als werkgever dan verplicht deze reiskosten door te betalen?

Losse declaraties

Bij losse declaraties maakt de werknemer geen reiskosten indien de werknemer thuiswerkt. Er worden geen declaraties meer ingediend en het is dan ook logisch dat deze niet hoeven te worden vergoed.

Vaste reiskostenvergoeding

In beginsel is de werkgever ook niet verplicht om de vaste reiskosten door te betalen indien deze niet worden gemaakt. Strikt genomen kent de wet geen regeling voor reiskosten. Als werkgever heb je dus geen wettelijke plicht om jouw werknemers reiskosten te vergoeden. Als een werknemer langdurig thuis blijft door ziekte of door thuiswerken, is het redelijk dat de werkgever de vaste reiskostenvergoeding stopt. Als in de arbeidsvoorwaarden of CAO staat dat je de reiskosten moet blijven vergoeden bij afwezigheid van de werknemer, moet je dit natuurlijk wel blijven doen.

Indien je besluit de reiskostenvergoeding stop te zetten, informeer de werknemers hierover. Leg ook uit waarom de reiskostenvergoeding wordt stopgezet, bijvoorbeeld vanwege een kostenbesparing. Dit zorgt wellicht voor meer begrip bij de werknemers en minder weerstand.

Let op! Bij een onbelaste reiskostenvergoeding is het overigens zelfs niet eens toegestaan deze langere tijd door te betalen. Deze mag alleen in de lopende maand en de eerstvolgende maand nog onbelast worden doorbetaald.

Mag je toegezegde bonussen of winstuitkering opschorten tot nader

Het hangt ervan af hoe de bonus of winstuitkering is vastgelegd. Die regeling is leidend. Je kunt natuurlijk wel met het personeel in overleg als er liquiditeitsproblemen zijn. Als het gaat om het voortbestaan van het bedrijf is dat ook in het belang van de werknemers.

Bron: XpertHR